In the picture: Speksteen-creaties van Antje den Os

Iedere kunstenaar heeft zijn of haar eigen verhaal. De één stapte in de wereld van kunst, omdat hij of zij het gewoon leuk vond, de ander zag het als een roeping en weer een ander rolde er als vanzelf in. Al die kunstenaars vertellen een verhaal, een verhaal dat tot leven komt via de rubriek ‘In the picture’. Dit keer mag Antje den Os van Speksteen-creaties uit Oudenhoorn haar verhaal doen!

“De kunst is mij met de paplepel ingegoten. Mijn moeder deed aan Hindeloopen-schilderen, een soort Boerenbont, maar dan in Hindeloopen-stijl op houten objecten. Mijn vader hield zich bezig met houtsnijwerk. De creativiteit zat daarmee in me. Op zondagsschool was ik altijd al creatief bezig en op woensdagmiddag zat ik bij de timmerclub. Zodoende was creativiteit overal om me heen en het werd ook gestimuleerd door mijn ouders.” Een creatieve maar technische keuze deed Antje ook op onderwijsgebied. “Ik koos voor de opleiding leerling plaatwerker. Via die opleiding deed ik de technische kant van het werken met materialen op en leerde ik ook het oog voor detail te ontwikkelen. Ik denk wel dat ik door deze opleiding de mogelijkheid heb gekregen te ontdekken hoe je zaken aan moet pakken. Ik zie het als de grondslag voor het beeldhouwen.”

Ontdekking

Antje ontdekte het werken met speksteen en andere steensoorten zo’n vijf tot zes jaar geleden. “Een vriendin van mij had speksteen over en vroeg me of ik er niets mee wilde doen, anders zou ze het weggooien. Dat vond ik zonde. Maar ik kende het materiaal niet, dus ik wilde wel ontdekken wat ik er allemaal mee kon. Bovendien was het voor mij een goede tweede hobby. Omdat ik last heb van gewrichtsklachten en niet goed tegen kou kan, kan ik mijn andere hobby, de hengelsport, in koude tijden niet uitvoeren. En om in de winter toch bezig te zijn, was dit een goede tweede. In eerste instantie ging ik er heel erg experimenteel mee om. Ik heb de stenen gewoon bewerkt zoals ik dacht dat goed was. Verder ben ik me gaan inlezen over het werken met speksteen en heb diverse boeken gekocht. Ik ben er zo als vanzelf ingerold en ben daarmee autodidact beeldhouwer. Ik denk wel dat ik veel aan mijn achtergrond heb, vanuit school en mijn ouders. De techniek is daardoor toch wat gemakkelijker uit te voeren.”

Gevoel

Nadat de voorraad van haar vriendin was uitgeput, moest Antje zelf stenen uit gaan zoeken, want ze wilde het beeldhouwwerk toch voortzetten. “Stenen koop ik echt op mijn gevoel. In de winkel kan ik vallen voor een bepaald type steen, maar vaak zie ik eigenlijk nog niet wat ik er van wil maken. Ik kijk vooral naar de vorm van de steen, de kleur en het formaat. Ik vergelijk het altijd maar met wolken kijken. Als je naar de wolken kijkt, kun je van alles zien. Zo is dat voor mij ook met de stenen. Je ziet niet altijd wat er in zit. Op mijn gevoel ga ik vervolgens schuren en vijlen en dan ontstaat er opeens een vorm waar ik wat mee kan. Ik volg daarmee echt mijn intuïtie. Per keer is het ook anders met welke steen ik aan de slag ga. Ik kijk gewoon naar welke steen voor mij op dat moment de meeste aantrekkingskracht heeft. Uiteindelijk zit de kunst in de steen en de steen zal dit vanzelf tonen. Gaat dat altijd goed? Nee, maar dat komt omdat de steen geheimen heeft. Soms zitten er breuklijnen in de steen en kun je die vanaf de buitenkant niet zien. Ik baal wel eens dat een werk stuk gaat omwille van een breukvlak, maar soms wordt een werk hierdoor heel anders. Ik heb ook wel eens een steen kapot gegooid, omdat er heel veel breuklijnen in zaten. Maar met de overblijfselen heb ik toch mooie, kleinere, werken kunnen maken.”

Gezichten

Antje is gespecialiseerd in het maken van beelden van steen met gezichten. “Gezichten spreken mij erg aan. Ieder beeld krijgt van mij ook een eigen naam. Ik kan zelf een naam verzinnen, maar ik heb ook een website gevonden waarbij ik fantasynamen kan vormen. Vaak ontspringt de naam echter gewoon aan mijn brein. Ik maak soms in twee dagen tijd een beeld, maar het gemiddelde ligt op drie tot vier per maand. Is het erg als ik soms in twee dagen klaar ben? Nee, dat denk ik niet. Als ik tevreden ben, is het goed. Soms gaat het nu eenmaal sneller. Ik doe echter wel alles met de hand. Een hamer en beitel gebruik ik amper, ik maak vooral gebruik van mijn Dremel-tool, ook door mijn gewrichtsklachten. Ik ben er eigenlijk continu mee bezig. Dat kan zelfs zo ver gaan dat ik er in mijn slaap mee bezig ben. Als ik werk aan een beeld maar niet verder kom in de afwerking, dan ga ik in mijn slaap verder. In mijn slaap komen vaak de beste ideeën boven. Het liefste zou ik dan gelijk uit bed gaan om de ideeën uit te werken, maar dat doe ik dan nog net niet. Wel ga ik er de volgende dag direct mee aan de slag.”

Afgedankt mormel 

In vijf tot zes jaar tijd heeft Antje een grote collectie werken opgebouwd. “Ik denk dat ik minimaal 100 werken heb, de ene groot, de andere klein. Hoewel ik al mijn werken een naam geef, ben ik er niet aan gehecht. Als mensen een beeld zouden willen kopen, wat ook mogelijk is via mijn website, dan doe ik gewoon afstand van mijn werken. Zelfs werken die tijdens het proces toch een emotionele lading voor mij hadden, hebben voor mij geen verdere waarde.” Een voorbeeld hiervan is het beeld ‘afgedankt mormel’. Op de website van Antje wordt het complete verhaal achter dit beeld verteld, maar tegenover Kunst.blog.nl vertelt Antje het graag nog een keer in het kort: “In tegenstelling tot andere beelden zag ik bij ‘afgedankt mormel’ direct wat het zou worden. Onder het maken kwam ook de herinnering boven aan mijn eigen teddybeer. Ik heb die teddybeer, toen ik volwassen was, op de zolder gelegd bij de rest van de oude knuffeldieren, en een aantal jaar erna heb ik een zolderbrand gehad waarbij alles verloren is gegaan. De emoties hierbij waren heel erg heftig en er waren momenten dat ik de steen wilde vernietigen. Dat heb ik uiteindelijk niet gedaan en dat is maar goed ook, want ook al hecht ik geen persoonlijke waarde aan mijn beelden, ‘afgedankt mormel’ is wel één van mijn beste werken geworden. Het levert op beurzen ook heel veel reacties op van bezoekers.”

Betaalbare kunst

Ook het werk waar Antje op dit moment mee bezig is, was voor haar meteen duidelijk. “Het wordt weer een gezicht, maar dit keer gemaakt van zoutsteen uit de Himalaya. Daar heb ik een stuk van afgehaald en daar ben ik verder mee gegaan. Helemaal uitgedacht is het nog niet, maar in grote lijnen wel.” Juist omdat Antje intuïtief werkt en uitgaat van de steen, is het voor haar bijna onmogelijk om in opdracht te werken. “Mensen vragen me wel eens of ik iets voor ze wil maken, maar dat kan ik niet. Als ik iets moet gaan maken en dus met een deadline te maken krijg, sla ik dicht. Stress slaat mij lam. Ik moet de tijd hebben voor het maken van een beeld. Bij een opdracht kan ik bovendien minder goed uitgaan van de steen. Mensen vragen me soms weleens iets te maken, maar zo’n voorstel neem ik dus nooit aan.”

Zoals gezegd zijn alle werken die Antje maakt te koop. Daarbij hanteert ze geen hoge prijzen. “Ik hoef er ook niet per definitie iets aan te verdienen. Het is voor mij vooral een hobby, wel een hobby die ik dankzij mijn man kan uitvoeren. Hij is mijn steun als het gaat om het doorzetten bij een werk. Verder ben ik van mening dat kunst betaalbaar moet zijn. Daarom bereken ik vooral mijn materiaalkosten door en zet ik er een kleine marge bovenop. Als ik de kosten terug verdien ben ik vaak al tevreden. Het is mijn beloning als ik mensen ergens blij mee kan maken.”

Wil je meer weten over de werken van Antje? Kijk dan op haar website. 

In the picture is een terugkerende rubriek die ingaat op het verhaal van de kunstenaar en het verhaal achter de kunstenaar. Wil je ook meedoen aan deze rubriek? Dat kan! Neem dan contact op via [email protected] en wie weet sta je binnenkort zelf ‘in the picture’ op maandag om 12.34 uur!

Lees ook:In the Picture: Jan-Carel Koster
Lees ook:In the picture: Davitha van de Kuilen
Lees ook:In the picture: Dieneke Dozeman
Lees ook:In the picture: Daniëlle Frenken
Lees ook:In the picture: Esther Hoogendijk