Icoon van de aartsengel Michaël, Noord- Rusland, 16de eeuw
De tentoonstelling ‘Glans en glorie’ in de Hermitage te Amsterdam is net geopend en nog tot en met 16 september te bezoeken. Door middel van ruim 300 bijzondere kunstobjecten zoals iconen krijgt de bezoeker meer inzicht in de Russisch- orthodoxe kerk en kunst vanaf het moment dat Rusland officieel werd gekerstend in het jaar 988. In de tentoonstelling zijn vele prachtige iconen te zien en er is een iconostase (een iconenwand, die in de kerk het altaar van het schip scheidt) gereconstrueerd. Bovendien kun je de reisiconostase die tsaar Alexander I op zijn veldtochten meenam bewonderen.
De Russisch-orthodoxe kerk is voortgekomen uit de oosters-orthodoxe of Byzantijnse Kerk en speelt al tien eeuwen lang een belangrijke rol in Rusland. In de loop der eeuwen heeft deze Kerk eigen tradities met een systeem van sacramenten, riten en symboliek ontwikkeld. De thema’s in de tentoonstelling zijn dan ook de Byzantijnse oorsprong en traditie, de kerkelijke feestdagen en de tsaren en hun ‘kerk aan huis’. Deze thema’s worden ‘ingekleurd’ met veel iconen uit beroemde Russische collecties, 14de eeuwse fresco’s uit Pskov, een iconostase en kostbare attributen waar de rituelen mee uitgevoerd werden.
Icoon van de Synaxis van de Allerheiligste Moeder Gods, St. Petersburg, 1755
Rusland staat natuurlijk bekend om de verering van iconen. De iconen van Jezus Christus en van de Moeder Gods staan hierin centraal. In de Russisch- orthodoxe kerk vereerde men de al bestaande christelijke heiligen maar later werden ook de Russische prinsen Boris en Gleb als heiligen vereerd. Boris en Gleb werden door hun broers vermoord om de erfenis van hun vader grootvorst Vladimir. Omdat deze prinsen niet teruggevochten hadden, werden ze door de Kerk als de eerste Russische martelaren beschouwd. De prinsen waren de eerste in een reeks Russische martelaren die heilig verklaard zouden worden.
Iconen zijn meer dan een gewone afbeelding of een illustratie want ze zijn een ‘heilig onderdeel van de goddelijke substantie’, zoals werd vastgelegd op meerdere kerkelijke concilies. Een icoon brengt je rechtstreeks in contact met de heilige die is afgebeeld en worden ook wel vensters op de eeuwigheid genoemd, omdat zij als het ware een gedeelte van de hemel laten zien.
Een zorgvuldige uiteenzetting over Rusland en de Russisch- orthodoxe kerk is te vinden op de website van het Hermitage.
Lees ook:Zaans Museum wint RusPrix Award voor Czaar Peterhuisje
Lees ook:Volg een masterclass bij Russische kunstenaar Viktor Anufriev
Lees ook:Feestelijk korenweekend in Hermitage Amsterdam
Lees ook:Rembrandt in de Nieuwe Kerk te Amsterdam
Lees ook:Russische en Amerikaanse musea doen koude oorlog herleven